جزیره خارک یا خارگ

امروز قصد داریم به  یکی دیگر از جزایر جنوبی ایران سفر کنیم. در مطالب قبلی درباره تاریخ جزیره کیش صحبت کردیم و به معرفی بندر لافت از جاذبه های گردشگری تور قشم پرداختیم. این بار قصد داریم به سمت بوشهر حرکت کنیم و یکی از جزایر نزدیک به این استان را به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید تا به جزیره خارگ یا خارک را سفر کنیم. 

جزیره خارگ یا خارگ | Kharg

جزیره خارک (خارگ) یا آراکیا که یک جزیره مرجانی در جنوب ایران می باشد که مساحت آن ۱۶ کیلومتر مربع است. خارگ در نزدیکی بندر ریگ در ۳۷ کیلومتری خلیج فارس قرار دارد.جزیره خارک جزئی از  استان بوشهر محسوب می شود. این جزیره  در سالهای اخیر به دلیل احداث خطوط لوله کشی نفت  از گچساران به خارک توسعه یافته است. چون از خارک  برای بارگیری کشتی های نفتی استفاده می‌شود.

جزیره خارک | مناسب پلو گرفتن کشتی ها بزرگ و کوچک

از آنجا که جریان باد از سمت شمال غرب و جنوب شرق جزیره می وزد، در ساحل شرقی لنگرگاه ه ها و پناهگاه های متعددی ساخته شده است. در حقیقت شرایط جوی مناسب و عمق کافی  آب دریا  در نزدیکی جزیره خارک باعث شده است که اسکله آن برای پهلو گرفتن کشتی های بزرگ ۱۰ هزار تنی کافی باشد.

قدمت جزیره خارک

 کاوش های باستانی انجام شده در این جزیره نشان می دهد که  عمر جزیره خارک به بیش از یک میلیون سال می‌رسد اما حدود ۱۴ میلیون سال است که از  آب بیرون آمده به همین دلیل لایه‌ای از مرجان سراسر خاک جزیره را پوشانده است. جالب است بدانید که  پوسته مرجانی در برخی از بخش‌های جزیره بیش از ۶۰ متر می‌رسد.

تاریخ جزیره خارک  | از عیلام تا دوره پس از اسلام

جزیره خاک از سه هزار سال قبل از میلاد جزو قلمرو تمدن ایلام بوده است و در منابع آن ها از خارک نام برده شده است. اما در دوره داریوش هخامنشی این جزیره شناخته شده نبود تا آنکه در زمان حمله اسکندر مقدونی از جزیره استفاده برای دریانوردی و اسکان نیروها استفاده شد. در دوره های  اسلامی نیز، خارک جزو ولایت اردشیر خوره یا ازتوابع جنابه یا گناوه بود. این جزیره  توقفگاه کشتی های تجاری در راه دریایی ایران به سمت شرق، هند و عمان به شمار می‌رفت. در این جزیره نخلستان ها و مزارع قلعه فراوانی وجود داشت و عمده مردم مروارید صید می کردند. در قرن یازدهم هجری نیز پرتغالی ها این جزیره را گرفتند و یک نمایندگی تجاری شعبه هرمز در آن دایر کردند. البته جزیره در سال‌های بعد به تصرف هلندی ها و بعد انگلیسی ها در آمد.

چه کسی جزیره خارک را آزاد کرد؟

در زمان جنگ  ایران و افغانستان که در هرات اتفاق افتاد، خارک در اشغال نیروهای انگلیسی‌ها بود تا آنکه در سال ۱۲۵۷ آن را تخلیه کردند. مجدد در زمان جنگ ایران و انگلیس در سال ۱۲۷۳  انگلیسی ها توانستند جزیره خارک را تصرف کنند تا آنکه چند سال بعد طبق معاهده پاریس قرار شد تا انگلیسی ها جزیره خاک را تخلیه کنند اما در سال ۱۲۸۷  انگلیسی ها مجدد جزیره خارک را تصرف کردند. بعد از آنها نوبت به هلندی ها رسید. هلندی ها استحکامات زیادی در جزیره خارک ساختند تا حضور و قدرت خود را در جزیره تثبیت کنند. ولی سرانجام از فردی به نام میر مهنا شکست خوردن که امروز در کیش ساحلی به نام او نامگذاری شده است. ساحل میر مهنا کیش

آثار تاریخی و باستانی جزیره خارک

قدیمی ترین اثر معماری در خارک دو مقبره خرسنگی مربوط به هزار سال قبل از میلاد و چند نمونه از آثار دوره یونانیان و دیوارهای معبد پوزوئیدون (خدای آب ها) کشف شده است. این معبد یونانی بعدها به عنوان آتشکده استفاده می شد و بعد از اسلام به مسجد تبدیل شد.

از دیگر آثار تاریخی جزیره خارک می‌توان به صومعه‌ی نسطوریان، بقعه میر محمد منسوب به یکی از فرزندان محمد حنفی که گنبد هرمی شکل مضربی دارد، چند گورستان  پیش از اسلام اشاره کرد.

چرا جزیره خارک نا شناخته بود؟

داریوش کبیر پس از فتح سند به دریا دار خود سیلاکس کاریاندی که از یونانیان ساکن در آسیا صغیر بود فرمان می دهد تا راهی برای تجارت بین مصر و هند کشف کند به نظر می رسد در آن زمان خلیج فارس و در جزیره خارک ناشناخته بودند. ناشناخته بودن جزیره خارک در اسناد تاریخی و باستان‌شناسی ایران باعث شد تا برخی تاریخ نگاران مانند گیرشمن باور کنند که این جزیره، یک منطقه غیر ایرانی است و اولین بار یونانی‌ها و بعد از آن رومی ها در آنجا ساکن بودند که نشانه‌های آن دلمن هایی است که بر روی غرب ها دیده می شود.